กระบวนการอุปสมบทภิกษุณีสายเถรวาท

ภิกษุณีธัมมนันทามหาเถรี

๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๖

ผู้หญิงที่สนใจในการบวชมักจะถามว่า จะเป็นภิกษุณีได้อย่างไร? ตามความจริงใจต่อจิตญาณในพุทธศาสนา มีหลายขั้นตอน เริ่มต้นจากการเป็นพุทธศาสนิกอันดับแรก ตามด้วยการเป็นนักบวช และสุดท้ายเป็นภิกษุณี ซึ่งเป็นขั้นตอนสุดท้ายของพันธสัญญาทางจิตญาณ

                ขั้นตอนแรกของผู้หญิง คือ ได้รับการยอมรับเข้าสู่พุทธศาสนาโดยการขอถือไตรสรณคมณ์ ขั้นตอนนี้เป็นพิธีง่ายๆ ในการประกาศขอถือ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์เป็นที่พึ่งต่อหน้าภิกษุหรือภิกษุณีสงฆ์

                สำหรับชาวต่างชาติและผู้ที่ไม่ใช่พุทธศาสนิก จะต้องมีช่วงระยะเวลาอย่างน้อย ๔ เดือน หากต้องการแสวงหาการบวช ระยะเวลา ๔ เดือนนี้ จำเป็นสำหรับการปรับตัวให้เข้ากับวัฒนธรรม ในประเทศอังกฤษที่อมราวตีและชิทเฮิร์ท ท่านอาจารย์สุเมโธขอให้ลูกศิษย์ที่แสวงหาการบวชจะต้องอยู่กับสงฆ์เป็นเวลา ๑ ปี ด้วยเหตุผลเดียวกัน

                หลังจากนั้นบุคคลนี้จึงสามารถขอบวชได้ สำหรับผู้หญิง สามารถขอบรรพชาเป็นสามาเณรีเป็นช่วงระยะเวลาหนึ่ง เพื่อให้แน่ใจว่าเป็นผู้ที่เหมาะสมกับวิถีชีวิตแบบนักบวช การปรับตัวนี้จากทั้งสองฝ่าย ทั้งผู้ขอบวชและสงฆ์ หากผู้ขอบวชมีความเหมาะสม ปวัตตินี(ภิกษุณีผู้เป็นอาจารย์) สามารถจัดการขอประกาศสิกขมานา

สิกขมานายังคงเป็นสามเณรี แต่มีความเข้มงวด สามเณรีจำเป็นต้องประกาศพันธสัญญาต่อภิกษุณีสงฆ์และภิกษุสงฆ์ ภายในบริเวณสีมา(ขอบเขตสำหรับทำสังฆกรรม) ที่ได้รับการสมมติอย่างถูกต้องเหมาะสม สิกขมานาจะต้องรับอนุธรรม ๖ ซึ่งคือ ศีล ๖ ข้อแรกในศีล ๑๐ ไม่ให้ขาด ตลอด ๒ พรรษาเต็ม หากทำผิดข้อใดข้อหนึ่ง จะต้องเริ่มนับให้ได้ ๒ พรรษาใหม่

                ขั้นตอนของสิกขมานาเป็นขั้นตอนที่สำคัญตามพระวินัย ซึ่งกล่าวไว้ มีอย่างน้อย ๑๕ สิกขาบท ที่พบในภิกขุนีปาติโมกข์ ที่กล่าวถึงขั้นตอนนี้ไว้อย่างชัดเจน

                ภิกษุณีผู้เป็นอาจารย์ควรจัดอุปสมบทภิกษุณีให้แก่สิกขมานาผู้ที่มีความเหมาะสม การอุปสมบททำในสีมาและผู้ขออุปสมบทจะต้องได้รับการตรวจสอบความบริสุทธิ์จากอันตรายิกธรรม ๒๔ ข้อ (ธรรมที่เป็นอันตรายต่อชีวิตการบวช) เมื่อผ่านการตรวจสอบว่าบริสุทธ์แล้ว ภิกษุณีผู้เป็นอาจารย์จะนำผู้ขออุปสมบทไปยังภิกษุสงฆ์ และเป็นขั้นตอนสุดท้ายของการบวชเพื่อประกาศว่าเป็นภิกษุณีดดยภิกษุสงฆ์

                หลังการอุปสมบท ภิกษุณีบวชใหม่จะต้องอยู่ภายใต้การอบรมแนะนำสั่งสอนของภิกษุณีผู้เป็นอาจารย์ หรือภิกษุณีอาวุโสที่อาจารย์มอบหมายเป็นเวลา ๒ ปี สำหรับภิกษุบวชใหม่จะต้องอยู่ภายใต้การอบรมเป็นเวลา ๕ ปีที่เรียกว่าถือนิสสัย

                ในความเป็นจริง บางครั้งการอุปสมบทจัดขึ้นที่อินเดีย ภิกษุณีผู้เป็นอาจารย์จากนานาชาติจะมอบหมายให้ภิกษุณีบวชใหม่ถือนิสสัยกับภิกษุณีอาวุโสในประเทศของตน

สมาคมมหาโพธิ์แห่งอินเดีย (Maha Bodhi Society of India, MBSI) และเครือข่ายภิกษุณีเถรวาทเอเชีย (Network of Asian Theravada Bhikkhuni) ร่วมกันเป็นเจ้าภาพจัดการอุปสมบทภิกษุณีเถรวาทนานาชาติเป็นครั้งแรกในปี พ.ศ.๒๕๖๒ หลังสถานการณ์ COVID-19 สมาคมมหาโพธิ์แห่งอินเดียและภิกษุณีสงฆ์เถรวาทนานาชาติ (United Theravada Bhikkhuni Sangha International, UTBSI) ร่วมกันเป็นเจ้าภาพจัดการอุปสมบทภิกษุณีเถรวาทนานาชาติเป็นอีกครั้งในปี พ.ศ.๒๕๖๕

                อย่างไรก็ตาม เป็นเรื่องสำคัญที่ผู้แสวงหาการบวชจะต้องแน่ใจว่า จะต้องอยู่กับสงฆ์หลังการบวช ในปีแรกๆ ของการรวมตัวกันของภิกษุณี ภิกษุณีเองต้องพึ่งพากัน และด้วยธรรมชาติที่ต้องพึ่งพากันนี้เอง ทำให้ภิกษุณีต้องรวมตัวกันอยู่เป็นสงฆ์ในที่สุด


Take a look at this free PDF

The Revival of Bhikkhuni Ordination